W Hiszpanii produkowane jest około 4,5% wszystkich jabłek produkowanych w Unii Europejskiej. Według danych Eurostat, w Hiszpanii jabłka produkowane są na około 30 tys. hektarów i w ostatnich 5 latach średniorocznie powierzchnia uprawy zmniejsza się o około 1%. Również zbiory jabłek zmniejszały się w ostatnich 5 latach o około 3% średniorocznie. A według danych WAPA w 2021 roku w Hiszpanii miało zostać zebrane 543 tys. ton jabłek, czyli o 4% więcej niż w roku ubiegłym.
Dwa główne obszary produkcji jabłek w Hiszpanii to Katalonia (3/5 wolumenu) i Aragonia (1/5 wolumenu), czyli północny zachód kraju, gdzie panuje stosunkowo łagodny i wilgotny klimat.
Chociaż Hiszpania jest wiodącym producentem owoców i warzyw w Unii Europejskiej, to jabłka nie są najważniejszym produktem na hiszpańskim rynku owoców i warzyw. W hiszpańskiej produkcji, ze względu na panujący tam klimat, dominują cytrusy, w tym największy udział mają pomarańcze. Według danych Eurostat i Komisji Europejskiej, Hiszpania zajmuje 5 miejsce, po Polsce, Włoszech, Francji, Niemczech i Rumunii, w produkcji jabłek w Unii Europejskiej.
Nie wszystkie produkowane w Hiszpanii jabłka trafiają na rynek deserowy.
Brak jest danych statystycznych pozwalających dokładnie przeanalizować szczegółowo rozchody na tym rynku. Szacuje się, że ok. 0,87 miliona ton jabłek (produkcja +import- eksport) jest do zagospodarowania w kraju. Do przetwórstwa trafia 17 %, więc na rynku jabłek świeżych pozostaje 0,73 miliona ton jabłek, w tym średnio w roku około 450 tys. t. jabłek rodzimej produkcji.
W strukturze odmianowej produkcji jabłek w Hiszpanii, dominuje odmiana Golden Delicious stanowiąc prawie połowę całej produkcji, tj. ok 260 tys. t. Druga w rankingu jest odmiana Gala z 1/5 produkcji tj. ok 90 tys. t, podczas, gdy grupa „Red Delicious” podobnie jak „Fuji” jest na trzeciej pozycji po ok. 30 tys. t.
Przy łącznej średniej produkcji krajowej, wynoszącej 0,5 mln ton rocznie, co sezon z Hiszpanii wywożone jest około 130 – 140 tys. ton. Z tego względu Hiszpania ma 11 pozycję w eksporcie świeżych jabłek na świecie (z 1,6% udziału w światowym eksporcie jabłek) i zajmuje 5 miejsce w Unii Europejskiej. Do Unii Europejskiej, Hiszpania wysyła około połowy wolumenu eksportowanych jabłek, głównie do Francji 15%, Portugalii 9% i Niemiec 4%. Bardzo ważnym rynkiem zbytu dla hiszpańskich jabłek jest Wielka Brytania, do której trafia 10,5% całego eksportu świeżych jabłek z Hiszpanii. Jednocześnie widać znaczną dywersyfikację eksportu na różne rynki krajów trzecich. Jabłka z Hiszpanii trafiają na rynek Emiratów Arabskich, z eksportem na poziomie 6,2%, rynek kolumbijski z udziałem 6,1% oraz do Brazylii, gdzie trafia około 4,6% całego eksportu hiszpańskich jabłek. Znaczne ilości wysyłane są również do Arabii Saudyjskiej, Maroka czy Izraela (po ok. 3% całego eksportu z Hiszpanii). Hiszpania ma aspiracje zostać w przyszłości potencjalnym centrum handlu międzynarodowego owocami i warzywami. Jednocześnie jest prawdopodobnie największym konkurentem w Europie dla polskich jabłek deserowych.
Opierając się na danych COMTRADE, w pandemicznym 2020 roku Hiszpania wyeksportowała ponad 142 tys. t jabłek, ale jednocześnie zaimportowała prawie 200 tys. t świeżych jabłek. Analizując trendy długookresowe widać, że średniorocznie w ostatnich 5 latach import spadł o 4,5% za to eksport wzrósł o 1,3%. Mimo to Hiszpania nadal charakteryzuje się ujemnym bilansem handlu zagranicznego świeżymi jabłkami.
Według danych Eurostat w 2019 roku wyprodukowano 15,2 tys. ton jabłek z certyfikatem ekologicznym, co daje około 2,4 % udziału w całkowitej produkcji. Na bazie dostępnej wiedzy rynkowej szacuje się, że udział produkcji jabłek ekologicznych 2020 roku wzrósł do 3,2 %, a w bieżącym 2021 roku prawdopodobnie wzrośnie do około 3,4 % udziału w rynku jabłek z produkcji krajowej.
Ze względu na brak dostępnych danych statystycznych, opierając się na informacjach z rynku, szacuje się, że udział produkcji jabłek bez pozostałości jest na poziomie około 4,8% wolumenu produkcji jabłek w Hiszpanii, a więc wynosi ponad 26 tys. t. Jednocześnie należy zauważyć, że znaczne ilości tego typu jabłek są do Hiszpanii importowane z innych krajów, choćby pod wpływem zapotrzebowania z sieci supermarketów, funkcjonujących w większości krajów europejskich, a mających wszędzie te same wymagania. Brak jest również informacji o dokładnej wielkości hiszpańskiego rynku w zakresie produkcji jabłek odmian klubowych. W oparciu o te doniesienia oraz informacje z rynku szacuje się, że odmiany klubowe w Hiszpanii stanowią obecnie około 10 – 12 % krajowego rynku świeżych jabłek. Oznaczałoby to, że około 50– 70 tys. ton jabłek, to odmiany klubowe tj., Pink Lady (wyhodowana w Hiszpanii), Ambrozia, Kanzi, Jazz, Candine, Envy, Evelina, Crimson Crisp, Scarlet Spur, Golden Reinders, Mandy, Opal, Story, Joia. Brak jest jednak szczegółowych informacji o strukturze ich nasadzeń i zbiorów. Oznacza to, że około 89% produkcji nadal stanowią jabłka z upraw konwencjonalnych.
Bazując na przytoczonych wcześniej wyliczeniach własnych, podaży krajowej i oficjalnych danych statystycznych populacji kraju biorącej pod uwagę obywateli w wieku powyżej 1 roku (tj. 46,9 mln osób), spożycie jabłek deserowych w Hiszpanii jest na dosyć wysokim poziomie i przekracza 11,6 kg na osobę w ciągu roku. Jeśli chodzi o konsumpcję świeżych jabłek to w ostatnich 5 latach obserwowany jest prawie 4 % średnioroczny trend spadkowy. W ramach tego spożycia dominują jabłka z produkcji konwencjonalnej, których statystyczny Hiszpan spożywa ok. 9 kg/os/rok, czyli przyjmując, że jedno jabłko ma 160 g to ponad 60 sztuk na rok. Trudno jest jednoznacznie stwierdzić, ile jabłek jest sprzedawanych bez pozostałości środków ochrony roślin. Jednakże z rozmów z uczestnikami rynku wynika, że około 5% spożycia stanowią jabłka bez pozostałości środków ochrony roślin, co oznacza, że statystyczny Hiszpan w ciągu roku konsumuje ok. 0,57 kg/os/rok, czyli ponad 3 jabłka bez pozostałości środków ochrony roślin. W Hiszpanii jabłek z certyfikatem produkcji ekologicznej spożywa się trochę ponad 0,38 kg na osobę na rok, co w przeliczeniu na sztuki daje ponad 2 sztuki. Poziom konsumpcji odmian klubowych wynosi ponad 1 kg na osobę na rok co daje ponad 7 sztuk jabłek.
Potrzeby konsumentów stanowią istotny czynnik stymulujący hiszpańskich producentów w poszukiwaniu alternatyw do produkcji jabłek konwencjonalnych. Według licznych badań konsumenci szukają w jabłku wyjątkowego smaku i innych cech np. soczystości, chrupkości czy wybarwienia. Za wyjątkowość takiego elitarnego jabłka, odpowiadającą jego potrzebom, konsument jest skłonny zapłacić więcej. Niestety w oficjalnych źródłach statystycznych dostępna jest tylko informacja o średnich cenach producenta dla wszystkich typów odmian jabłek. Według danych Eurostat średnia cena jabłek produkcji konwencjonalnej w 2020 roku wyniosła 0,50 EUR/kg. Jednocześnie była to cena wyższa o 15% niż rok wcześniej. Również w okresie ostatnich 5 lat obserwowano średniorocznie 3% wzrost cen skupu jabłek w Hiszpanii. Niestety brak jest danych o kształtowaniu się cen producenta za jabłka z produkcji ekologicznej, odmian klubowych czy dla jabłek wyprodukowanych bez pozostałości środków ochrony roślin.
Niemniej jednak, analizując informacje rynkowe szacuje się, że jabłka bez pozostałości środków ochrony roślin są kupowane od producentów średnio o 5 % drożej niż konwencjonalne. Jabłka z uprawy ekologicznej w Hiszpanii są sprzedawane przez producentów o około 25% drożej od konwencjonalnych. Najwyższe ceny osiągane są w sprzedaży jabłek odmian klubowych o ugruntowanej i wypromowanej pozycji na rynku. Jabłka znanych odmian klubowych, przy rozsądnie zarządzanym wolumenie podaży (nie za mało, aby można było je szeroko dystrybuować i nie za dużo, aby nie zalać rynku i utrzymać ich elitarność), potrafią być średnio nawet 2-3 razy droższe od konwencjonalnych.
Z powyższego zestawienia wynika jasno, dlaczego hiszpańscy producenci przestawiają się w swojej produkcji z jabłek deserowych konwencjonalnych na inne typy produkcji (szczególnie są zainteresowani produkcją odmian klubowych, która gwarantuje wyższy przychód często przy tym samym poziomie kosztów produkcji).
Reasumując, w ostatnich latach na rynku hiszpańskim obserwujemy spadek konsumpcji świeżych jabłek. Jednakże konsument hiszpański jest skłonny kupować jabłka deserowe dzięki szerokim akcjom promującym zdrowe nawyki żywieniowe oraz właściwości odżywcze jabłek. Klient oczekuje, że będzie mógł zakupić jabłko wysokiej jakości wizualnej i smakowej lub będzie miał pewność, że przy produkcji jabłek przestrzegano zasad pro środowiskowych. Odpowiedzią na obecne potrzeby konsumenta hiszpańskiego jest zwiększenie udziału w produkcji jabłek o wyjątkowych walorach tj. posiadających certyfikat produkcji ekologicznej czy produkcji odmian klubowych. Większa dostępność tego typu produktów powinna zaś stymulować na rynku hiszpańskim wzrost spożycia jabłek, w tym w większym zakresie spożycie z krajowej produkcji, gdyż takie jabłka będą bardziej odpowiadać potrzebom konsumenta i potrzebom zrównoważonego rynku.
Jeżeli nie zwiększy się krajowa produkcja jabłek w systemach jakości dopasowanych do oczekiwań hiszpańskiego konsumenta, jabłka te będą importowane do Hiszpanii z innych krajów, które podejmą wysiłek dostosowania swojego oferowanego asortymentu do potrzeb konsumenta.