Białoruskie embargo rozpoczęło się 1 stycznia 2022 r. i zagrozi pozycji unijnego biznesu eksportowego świeżych produktów.
Sektor świeżych produktów jest wrażliwy na ceny, z ograniczonymi możliwościami radzenia sobie z ograniczeniami wynikającymi ze sporów politycznych pozostających poza jego kontrolą. W tym kontekście Freshfel Europe wyraża głębokie zaniepokojenie trudnościami, jakie po raz kolejny napotkał sektor w wyniku sporów geopolitycznych, wzywa decydentów do współpracy i wzywa decydentów do wspierania wszystkich operatorów bezpośrednio i pośrednio dotkniętych embargiem poprzez wzmożony monitoring, bezpośrednia pomoc rynkowa oraz działania promocyjne, a także wznowienie wysiłków na rzecz otwarcia się na nowe rynki. Geopolityczne embarga od 2014 r. mają roczny wpływ na europejskie świeże produkty w wysokości blisko 3 miliardów euro.
1 stycznia 2022 r. rozpoczęło się embargo na Białorusi, które wywołało poważne reperkusje dla europejskiego sektora owocowo-warzywnego. Niestety, sektor świeżych produktów zbyt często jest kartą przetargową w sporach geopolitycznych, takich jak rosyjskie embargo, zamknięcie rynku w Algierii, działania odwetowe USA w innych sporach handlowych, a teraz Białoruś.
Philippe Binard, Generalny Delegat Freshfel Europe, stwierdził: „Około 400 do 500 000 ton produktów jest eksportowanych na Białoruś rocznie. Szczególnie istotny jest wolumen o wartości 250 mln euro. Najbardziej dotknięta jest Polska, pokrywając ponad 60% eksportu UE przy rocznym eksporcie 300 000 t”.
Hiszpania z 60.000t, Belgia z 35.000t, Holandia z 30.000t, Grecja z 15.000t i Włochy z 10.000t to pozostali dostawcy z UE.
Philippe Binard dodał: „Wyłączając eksport do Wielkiej Brytanii, Białoruś jest drugim miejscem docelowym dla świeżych produktów z UE i stanowi ponad 10% eksportu UE. To ograniczenie może mieć znaczący wpływ na rynek UE, wywołać efekt bumerangu na kilku rynkach, przy pewnych znacznych wahaniach cen niektórych odmian”.
Poza bezpośrednim wyzwaniem dla handlu owocami i warzywami między UE a Białorusią oraz pośrednimi konsekwencjami dla rynku UE, embargo będzie miało również konsekwencje uboczne, takie jak opóźnienia celne na granicy w przypadku reeksportu produktów z państw trzecich przez UE, niepewność co do tranzytu przez Białoruś oraz opóźnienie białoruskiego wyjścia dla produktów takich jak dostawy drewna niezbędnego do pakowania w UE. Freshfel Europe zauważył również, że UE nie zakazuje świeżych produktów z Rosji i Białorusi. Od lat eksport głównie warzyw pochodzących z tych krajów przy wsparciu nakładów produkcyjnych pochodzących z UE konkuruje z produkcją szklarniową w krajach bałtyckich UE oraz produkcją jagód i warzyw we wschodniej UE.
Przywrócenie dostępu do rynku z Białorusią dodatkowo komplikuje fakt, że Białoruś nie jest członkiem WTO i nie ma umowy dwustronnej z UE. Embargo obowiązuje obecnie na 6 miesięcy, choć zakłada się, że utrzyma się na dłużej ze względu na powiązania z embargiem rosyjskim, którego konsekwencje do dziś ponosi sektor. Europejskie owoce i warzywa stanowią jedną trzecią wartości 7,5 mld euro rosyjskiego embarga, którego dotyczy 2,2 mln t. Philippe Binard skomentował: „Skumulowane embargo na owoce i warzywa jest skierowane na legalną działalność gospodarczą o rocznym obrocie zbliżonym do 3 miliardów euro, która wymaga zmiany pozycji. Biorąc pod uwagę, że produkcja owoców opiera się na długoterminowych inwestycjach w sady i konieczności specjalnego dostosowania odmian do specyfikacji rynkowych nowych miejsc przeznaczenia, konieczność przeniesienia eksportu na nowe rynki stanowi wyzwanie dla sektora”.
Freshfel Europe i jej członkowie aktywnie zajmują się dywersyfikacją rynku, procedurami dostępu do rynku SPS, a także obecnymi ograniczeniami logistycznymi na rynkach zagranicznych.
Philippe Binard dodał:
„Biorąc pod uwagę, że asymetryczne uzgodnienia handlowe z wysokimi cłami i złożoną procedurą celną nadal obowiązują w przypadku eksportu do Turcji, eksport UE jest ograniczony do 10 000 ton, podczas gdy Turcja wysyła do UE około 900 000 ton owoców i warzyw rocznie”.
Rozważając inne nowe możliwości w Azji Południowo-Wschodniej i Afryce, europejscy sojusznicy w tych geopolitycznych sporach powinni również wykazać swoją solidarność i wreszcie rozważyć otwarcie swoich rynków na świeże produkty z UE, zaczynając od Stanów Zjednoczonych i wspólnych protokołów dotyczących jabłek i gruszek, które zostały blokowane na kilka lat, lub Japonia, kończąca swoją długą procedurę finalizacji protokołów z najmniej zakłócającymi warunkami dostępu do rynku dla owoców kiwi lub gruszek wśród innych produktów.
Freshfel Europe wyraża głębokie zaniepokojenie trudnościami, z jakimi boryka się sektor.
Źródło: Freshfel